Rus Arşivinde Ermeni Belgeleri - 22

GECHA. Fon 15. Sayı 1. Dosya 383. Sayfa 60-60 arkası, 61.

Ermeni halkının çıkarlarının korunması amacıyla Ermeniler tarafından Avrupa başkentlerine heyet gönderileceği, fakat bir gelişme olmadığı; Rusya'nın, Türkiye'de Ermenilerin durumunu düzenleyeceğine ilişkin vaadine Van Taşnaklarının başı olan Vramyan’ın şüpheyle baktığı; Türkiye’deki Taşnakların

Ermeni meselesini alevlendirmek istedikleri.

Gizli

Dışişleri Bakanlığı

MAJESTELERİ İMPARATORUN

Kafkasya Genel Valisi Nezdindeki

Dışişleri Bakanlığı

Sınır ilişkileri

Yetkilisi

02.02.1913.

№ 89

Tiflis

Sudebnaya sk., 33/2.

Ekselansları Prens G. N. Trubetskoy’a.

Sevgili Efendim, Prens Grigoriy Nikolayeviç,

23 Ocak tarih ve № 97 sayılı yazınıza istinaden, Siz Ekselanslarına aşağıdaki bilgileri rapor etmekten şeref duyarım.

Geçen yılın Kasım ayında, Katolikos’un Ermeni’lere şefaat edilmesi isteği ile Kont Vorontsov-Daşkov aracılığı ile MAJESTELERİ İMPARATOR’a müracaatı öncesinde, Avrupa başkentlerine bazı Kafkasya Ermenilerinden oluşan bir heyetin gönderilmesi ya da Türk Ermenilerinin heyetinin desteklenmesi için Avrupa Devletleri Konseyi’ne başvurulmasına ilişkin teklif yapılmışsa da Genel Vali’nin Katolikos aracılığıyla Ermeni heyete verdiği cevapta, İMPARATORLUK Hükümeti’nin, Ermeni meselesinin Avrupa

Devletleri Konseyi’nin muhakemesine taşınmasının, zamansız ve istenmeyen bir durum olarak düşündüğünün açıklanmasından sonra, herhangi bir heyetin yollanmasından bahsedilmemiştir.

Kafkasya'da [sözcüğün üstü çizilmiştir] bir Ermeni Konferansının toplanmasına karar verilmiş, ancak böyle bir toplantı ile ilgili bilgiler teyit edilmemiştir.

Avrupa başkentlerine şimdi bir heyet gönderilse de bu, Kafkasya Ermenilerinin katılımı olmadan etkili olmazdı. [cümlenin üstü çizilidir].

4 Ocak tarih ve № 5 sayı ile birinci bölümde yaptığım konuşma hakkında rapor vermekten şeref duyarım. Van Taşnakları’nın başı olan Vramyan, Rusya'nın, Türkiye'de Ermenilerin durumunu düzenleyeceğine ilişkin vaadine biraz şüpheyle baktığını benden saklamadı. Ben de, Vramyan’la görüşmemden edindiğim izlenime göre, Türkiye’deki Taşnakların, şu anda Ermeni meselesini alevlendirmek istediklerini iletiyorum. Eğer bu alevlenme tırmanırsa, Büyük Devletler Konseyi’ne başvurmaya ilişkin sorunun yeniden ortaya çıkması mümkündür.

Sizin mektubunuzu Kont Vorontsov-Daşkov’a ilettim ve Büyük Britanya Hükümeti’nin duyumlarının doğru olmadığı konusunda sizi temin etmem için Ekselansları bana emir verdi.

Sevgili efendim, derin saygılarım ve tam bağlılığımdan şeref duyarım.

Ekselanslarının Sadık Hizmetkarı [imza].