Rus Arşivinde Ermeni Belgeleri - 11

BELGE 11

GARF. Fon 102. Sayı 242 (1912). Dosya 14. Bölüm 92 LB. Sayfa 92 arkası, 93-93 arkası, 94. Taşnakların yaptığı toplantı sonucunda, Türkiye Ermenistanı’nın Rusya'nın himayesi altında özerklik ilan etme projesine dair başvurularına, Ermeni Katolikosu V. Kevork’un cevabı; Ermenilerin Doğu Anadolu’da silahlandıkları.

Bilgilerin alım tarihi: 04.12. 1912. “Karpov”.

Bilgilerin özeti:

Bu yılın 1 Aralık tarihinde akşam saat 7’de, Erivan Ermeni Ruhani Papaz Okulu Rektörü,Taşnak Partisi Erivan Mkrstan Komitesi Başkanı ÇİLİNGARYANTS’ın evinde ve onun başkanlığında, Gedeon

AGARONYAN, Martiros Arutyunov, Levon Arutyunov; müfettişler HZMALYAN ve RAŞMACYAN vb. katıldığı Tiflis Merkez Komitesinden alınan, Taşnak Partisi’nin rolüne, Türkiye Ermenistanı’nın durumuna ve Türk Komitesinin, tüm Ermenilerin Katolikosu V. Kevork’a, Türkiye Ermenistanı’nın Rusya'nın himayesi

altında özerklik ilan etme projesine dair başvurularına ilişkin konuların ele alındığı bir komite üyeleri toplantısı yapıldı. Tiflis Komitesi, Kafkasya Ermenilerine bu konuda Katolikos’a, onlarla birlikte bir

dilekçeyle başvurmalarını teklif etti. Bu teklifin yerine getirilmesi için toplantıda iki yetkili, ÇİLİNGARYANTS ve AGARONYAN seçildiler.

Bunlar ertesi gün (2 Aralık) Eçmiadzin’e gittiler ve uzun süreli bir görüşme için Katolikos’un huzuruna çıktılar. (Görüşmenin sonuçları hakkında ayrıca bilgi verilecek).

Tüm Ermenilerin Katolikosu, 11 Aralık’ta huzuruna çıkan yetkililere aşağıdaki cevabı vermiştir:

1.Kendisi, Taşnak Partisi’ne herhangi bir maddi yardımda bulunmayacak,

2.Türkiye'nin Balkan devletleri ile bir barış akdetmesinden önce, Türk Ermenileri lehine hiçbir faaliyette bulunmayacak;

Ayrıca kendisinin, Konstantinopol’den Patrik ARŞARUNİ’den Ermenilerin Erzurum, Bitlis ve Van’da silahlandıklarına ilişkin bilgiler aldığını ve gerekli olduğu durumda, partinin birkaç bin gönüllü sağlayabileceğini sözlerine eklemiştir. 11 Aralık tarih ve 5321 sayı Erivan (Jandarma) İdare Amiri, 2 Aralık

tarihli görüşmede Tüm Ermenilerin Katolikosu’nun cevabını yukarıdaki gibi rapor etti.