Rus Arşivi Belgeleri - Ermeni Partilerin Rus ve Türklerle İlişkileri - BELGE 13 - Ermeniler ayaklanmaya karar verdi

GARF. Fon 102. Sayı 244 (1914). Dosya 14. Bölüm 92 LB.

Sayfa 53-53 arkası.

Taşnak Partisi’nin tüm faaliyetlerinin Türkiye’ye yöneldiği, Rusya içindeki faaliyetleri Rusya’ya bağlılığın artmasını sağladığı; Muş, Bitlis ve Van’daki Ermenilerin ayaklanmaya karar verdikleri.

Gizli

Tiflis

İl Jandarma İdaresi

Amiri

20.08.1914

№ 4674

4. Bölümüne ilişkin

Kars Bölgesi’nde Taşnak Partisi hakkındaki geçen Temmuz ayına ait Gizli Servis bilgileri özetinin 1. maddesine ve aynı aya ait İlçedeki Taşnak Partisi hakkındaki aynı özetin 2. maddesine ek olarak, Erivan İl Jandarma İdare Amiri’nin, 14.08 tarih ve № 4178 sayılı mesajına göre, özette belirtilen talep için ilçenin yanıtına bağlı olarak Taşnak Partisi, Rusya ile ilişkilerinin ciddileşmesi durumunda tüm faaliyetini, Türkiye'ye karşı yöneltmiştir.

Partinin önemli üyeleri Türkiye'ye geçtiler. Orada çeteleri ve gönüllü müfrezeleri eğitilmekte; silah taşınmakta ve silah deposu organize edilmektedir. Bizim sınırlarımız içindeki Taşnak Partisi destekçileri ve Ermeniler arasında da Ruslarla birleşmenin gerektiğini, özellikle de Türkiye'ye karşı muhtemel mücadelede birlikte hareket etmeye ilişkin düşünceleri taşımaktaydılar.

Albay Belinskiy’in aynı mesajına göre, Taşnak Partisi üyelerinin son zamanlarda yapılan yurtsever gösterilerde yoğun şekilde yer almaları, Ermeni kitleleriyle aydınlar arasında coşkunun güçlenmesine ve Rusya'ya bağlılığın artmasına neden olmuştur.

Bunun dışında, Albay Belinskiy tarafından iletilen Kars Gizli Servisinin bilgilerine göre, Türk vilayetlerindeki Muş, Bitlis ve Van illerindeki Ermeniler, Taşnak Partisi’nin etkisiyle, Türk makamları tarafından olası bir misilleme durumunda ayaklanma başlatmaya karar vererek, onlara karşı direnç göstermektedirler. [Türkiye’nin] askeri ihtiyaçlar ve donanma için para, yedek, acemi ve milisleri için yardım etmek istememektedirler. Telgraf ve iletişim yollarına zarar verme girişimleri olmuştur.

Yukarıda verilen bilgiler, № 4672 sayı ile tarafımdan aynı anda, Kafkasya Askeri Bölge Karargah Amiri’ne bildirilmiştir.