Birinci Dünya Savaşından Önce Doğu Anadolu ve Ermeniler - BELGE 1

GARF. Fon 102. Sayı 242 (1912). Dosya 14. Bölüm 79 LB.

Sayfa 235, 236, 237.

Rus Gizli Servisinden Ermenilerin Müslümanları Müslümanların da Ermenileri tehdit ettiklerine dair iddialarını araştırmak üzere ajan isteği, Taşnakların bu iddialardaki rolü.

[İlgili] yerlerde alınan tedbirler:

İvan Simonov’un kimliği teşhis ediliyor. Bölge Güvenlik Bölümü tarafından alınan tedbirler:

Bu konuda aynı zamanda bkz. bu Aralık ayına ait Kars Bölgesi hakkındaki raporun 1. Maddesi. Burada belirtilen bilgiler, Kars Gizli Servisinin bilgileriyle bağlantılı olarak, 13 Aralık tarih ve № 13798 ve 13800 sayı ile Polis Departmanına ve Majesteleri İmparatorun Kafkasya Genel Valisi’nin Sivil İşler Yardımcısı’na sunulmuştur. Bunun dışında bu bilgiler, aynı tarih ve № 13802 ve 13804 sayı ile Erivan İl Jandarma İdare Amiri’ne ve Bakü Güvenlik Bölümü Amiri’ne bildirilmiştir. Ermenilerin, yukarıda belirtilen kaygılar için neye dayandıklarının ve Ermenilerin Müslümanlar tarafından tehdit edilip edilmediklerine, Taşnak Partisi’nin kendini savunma kisvesi altında, parti örgütleri oluşturarak yeniden Kafkas Ermenilerinin geniş katmanlarının dikkatini ve bunların paralarını kendisine çekme taktiğini kabul ettiğine ilişkin söylentileri netleştirmek amacıyla ajan göndermesi için Gizli Servise talepte bulunulmuştur.

15 Aralık tarih ve № 13890 sayı ile Kars bilgileri aynı taleple, Tiflis Güvenlik Bölümü Amiri’ne de bildirilmiştir. Bakü Güvenlik Bölümü Amiri, 21 Aralık tarih ve 5022 sayı ile Bakü’deki Ermenilerin, Müslümanların kendilerine karşı düşmanca eylemler yapmasına ilişkin bir endişelerinin olduğuna dair kendilerinde bilgi olmadığını bildirmiştir. Aynı şekilde, Bakü Müslümanlarının, Ermenilere karşı düşmanca eylemlere niyetli olduklarına dair herhangi bir belirti de yoktur.

Bu konu hakkında, 29 Aralık tarih ve № 14334 ve 14284 sayı ile Polis Departmanına ve İmparator Majestelerinin Kafkasya Genel Valisi’nin Sivil İşler Yardımcısı’na rapor verilmiştir. Erivan İl Jandarma İdare Amiri; 2 Ocak tarih ve № 26 sayı ile Kürt aşiretlerin, Türkiye'nin Rusya ile sınır olan vilayetlerindeki Ermeni nüfusa saldırılarının ve kendilerini savunma amacıyla Türk Ermenileri tarafından, Devrimci Ermeni Partisi Taşnak’ın yerel komitelerinin yönettiği silahlı grupların ve çetelerin örgütlenmesinin, sınırdaki Ermeni nüfusunda öfkeye neden olduğunu ve Rus Müslümanlarla ilişkilerin kötüleşmesi anlamında korku yarattığını bildirmiştir. Bu korkular genel olarak, Türkiye'nin zor durumundan yararlanmak isteyerek, yakın gelecekte, Gizli Servisin bilgilerine göre Taşnak Partisi’nin de hedefi olan Türk Ermenilerinin peşinde olduğu özerkliği alma arzusunu taşıyan Ermenileri, Türkiye'nin düşmanları olarak gören Müslümanların Ermeni nüfusa olan nefretine dayanmaktadır. 9 Ocak tarih ve 254 ve 256 sayı ile bu notun kopyası, Polis Departmanına ve İmparator Majestelerinin Kafkasya Genel Valisi’nin Sivil İşler Yardımcısı’na sunulmuştur.

Yerlerde alınan tedbirler:

10 Ocak tarih ve 294 sayı ile Tiflis Güvenlik Bölümü Amiri’ne gizli bilgilerde adı geçen “İvan Simonov”un teşhis edilmesi ve sonuç hakkında rapor verilmesi teklif edilmiştir.

11 Ocak tarih ve № 48 sayı ile Tiflis Güvenlik Bölümü Amiri, Gizli Servis bilgilerine göre, Ermenilerin, Tatarlar tarafından tehdit edildiğine dair söylentilerin, Taşnak Partisi’nden çıkmadığını, Türkiye

Ermenistanından ve Balkan devletleriyle savaştan zaten zorluk çeken Türkiye’ye ile faaliyetlerinde zorluk yaşayan Tatarlar tarafından muhtemel bir Ermeni katliamı yapılacağına ilişkin söylentilerle Kafkasya Ermenilerinin dikkatini başka yönde tutmaya çalışan Tatarlardan çıktığını rapor etmiştir.

18 Ocak tarih ve № 564 ve 566 sayı ile bu konu hakkında, Polis Departmanına ve İmparator Majestelerinin Kafkasya Genel Valisi’nin Sivil İşler Yardımcısı’na rapor verilmiştir.